Rapor: Türkiye’nin yaşlı nüfusu giderek artıyor

Türkiye’de yaşlı nüfusu son beş yılda kıymetli ölçüde arttı. 2019 yılında 7 milyon 550 bin 727 olan 65 yaş ve üzeri nüfus, 2024 yılı prestijiyle 9 milyon 112 bin 298 şahsa ulaştı. Yaşlıların toplam nüfus içindeki oranı yüzde 10,6’ya yükselirken, bu kesitin yüzde 44,6’sını erkekler, yüzde 55,4’ünü ise bayanlar oluşturdu.

Yaş kümelerine nazaran incelendiğinde, 65-74 yaş ortasındaki bireyler yaşlı nüfusun yüzde 63,4’ünü oluştururken, 75-84 yaş aralığındaki bireyler yüzde 28,8’ini kapsıyor. 85 yaş ve üzeri nüfusun oranı ise yüzde 7,8 olarak belirlendi. Türkiye’de 100 yaş ve üzerindeki birey sayısı ise 7 bin 632 olarak kaydedildi.

Türkiye’nin nüfus yapısı, doğurganlık oranındaki azalma ve ömür süresindeki artış nedeniyle değişmeye devam ediyor. Nüfus projeksiyonlarına nazaran, 2030 yılında yaşlı nüfus oranının yüzde 13,5’e, 2040’ta yüzde 17,9’a, 2060’ta yüzde 27’ye ve 2080’de yüzde 33,4’e ulaşması bekleniyor. Düşük doğurganlık senaryosuna nazaran ise 2100 yılında bu oranın yüzde 42,8’e kadar çıkabileceği öngörülüyor.

Türkiye’de toplam 26 milyon 599 bin 261 haneden 6 milyon 726 bin 583’ünde en az bir yaşlı birey bulunuyor. Hanelerin yüzde 25,3’ü yaşlı bireylerle paylaşılırken, tek başına yaşayan yaşlı sayısı 1 milyon 750 bin 900’e ulaştı. Tek başına yaşayan yaşlıların yüzde 74’ünü bayanlar, yüzde 26’sını erkekler oluşturuyor.

Tek kişilik yaşlı hanehalkı oranının en yüksek olduğu vilayet yüzde 34,4 ile Balıkesir olurken, bu oran Çanakkale’de yüzde 34,1, Burdur’da ise yüzde 34 olarak belirlendi. Tek başına yaşayan yaşlı oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 8 ile Hakkari oldu.

Çalışma çağındaki her 100 bireye düşen yaşlı sayısını gösteren yaşlı bağımlılık oranı, 2019’da yüzde 13,4 iken 2024’te yüzde 15,5’e yükseldi. Mevcut nüfus projeksiyonlarına nazaran, bu oranın 2030’da yüzde 19,5’e, 2040’ta yüzde 26,5’e, 2060’ta yüzde 45,5’e ve 2080’de yüzde 61,9’a çıkacağı öngörülüyor.

Yaşlı Nüfusu

2024 yılında Türkiye genelinde nüfusun yüzde 29,3’ü yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında bulunurken, yaşlı nüfus için bu oran yüzde 23,3 olarak hesaplandı. Cinsiyete nazaran incelendiğinde, yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski yaşlı erkeklerde yüzde 22,3, bayanlarda ise yüzde 24,2 olarak kaydedildi.

Yaşlı nüfusun uygar durumu incelendiğinde, erkeklerin yüzde 83,7’sinin evli olduğu görülürken, bayanlarda bu oran yüzde 46,9 olarak hesaplandı. Bayanların yüzde 45,7’sinin eşini kaybettiği, erkeklerde ise bu oranın yüzde 10,8 olduğu belirlendi.

İşgücü

Yaşlı nüfusun işgücüne iştirak oranı 2023 yılında yüzde 12,2 oldu. Erkeklerde bu oran yüzde 20 düzeyinde gerçekleşirken, bayanlarda yüzde 6,1 olarak hesaplandı. Çalışan yaşlı nüfusun yüzde 57,7’si tarım, yüzde 32,1’i hizmetler, yüzde 7,3’ü sanayi, yüzde 2,8’i ise inşaat bölümünde yer aldı.

Sağlık Standartları

Ölüm ve mevt nedeni istatistiklerine nazaran, 2023 yılında yaşlı nüfusun yüzde 40’ı sirkülasyon sistemi hastalıklarından hayatını kaybetti. Bunu yüzde 16,4 ile teneffüs hastalıkları ve yüzde 13,9 ile güzel ve berbat huylu tümörler izledi.

Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2019’da yüzde 4,3 iken, 2023’te yüzde 3,2’ye düştü. 2023 yılında Alzheimer nedeniyle hayatını kaybeden yaşlı erkeklerin oranı yüzde 2,3, bayanların oranı ise yüzde 4,1 olarak hesaplandı.

İnternet Kullanımı

Türkiye’de yaşlı bireylerin yüzde 46,9’u internet kullanıyor. 2019’da bu oran yüzde 19,8’di. Cinsiyet bazında incelendiğinde, 2024 prestijiyle internet kullanan yaşlı erkeklerin oranı yüzde 55,3, bayanların oranı ise yüzde 39,3 oldu.

Yaşlıların günlük ömür aktivitelerine bakıldığında, yüzde 86,5’i kendi başına banyo yapabilirken, yüzde 89,5’i giyinebiliyor, yüzde 92,1’i tuvalet gereksinimini kendi başına karşılayabiliyor. Yüzde 74’ü mali işlerini kendisi yapabiliyor, yüzde 85,5’i ilaçlarını kendi başına kullanabiliyor.

Evde bakım takviyesine muhtaçlığı olan yaşlı nüfusun oranı yüzde 16,4 olarak hesaplandı. 65-74 yaş kümesinde bu oran yüzde 10,5 iken, 75 yaş ve üzerindeki bireylerde yüzde 26,9’a çıktı.